1937ko martxoaren 5ean Matxitxako lurmuturreko gudua gertatu zen; lau bousen arteko itsas borroka. Eskas armatutako bakailao-ontzi txikiak ziren hauek, ahal zuten guztia egin zutenak Galdames merkantzia-ontzia defendatzeko, errefuxiatu errepublikanoekin Bilbora zihoana bando nazionaleko bandera-ontziak, Canariasek, eraso zuenean.
Matxitxakok itsas guduaren historia kontatzen du, gertatu zenetik 85 urte igaro direnean, eta Euzkadiko Itsas Armada Laguntzailean sakontzen du –Eusko Jaurlaritzak sortua Kantauriko defentsa babesteko– baita Gerra Zibileko gertaera hartan parte hartu zutenen memorian ere: beren balioak, lurrak eta familiak defendatzeko borrokan jardun zuten marinelak.
Fitxa