San Telmo Museoko XXIII. Arkeologia Jardunaldien barne.
Hitzaldia Esther Rodriguez eta Sebastián Celestinoren eskutik.
Turuñuelo Mediterraneoko arkeologiaren aurkikuntza garrantzitsuenetako bat izan zen. 2014an, Guareñan (Badajoz), animalien hilketa masibo baten ondoren zigilatutako eraikin izugarri baten zantzuak agertu ziren. Turuñueloko patioaren indusketa Mediterraneoko antzinako historiako gertaera arkeologiko nabarmenetako bat da.
Hitzaldi honetan azaldu nahi da nola Tarteso mitotik eta kondairatik hasi eta, mende honetan egindako indusketa arkeologikoei esker, errealitate historiko bihurtu den.
Egunetik egunera hobeto ulertzen dira haren eraikuntza-teknikak, artisautza, merkataritza-ibilbideak, hileta-errituak edo erlijioa. Era berean, bere existentziaren ia 500 urteetan, K.a. IX. mendetik K.a. V. mendera arte, okupatu zuen eremu geografikoa marraztuz joan zen. Gaur egun, Tarteso pixkanaka eratu zen kultura bat bezala ulertzen da, populazio indigena, sustrai atlantikokoa, ekialdeko Mediterraneotik zetozen kolonoekin, batez ere feniziarrekin, nahasketari esker. Mestizaje kultural horren ondorioz, kutsu mediterraneoko zibilizazioa sortu zen, baina originaltasun handikoa.
K. a. VI. mendetik aurrera, "Tartesoko krisia" deiturikoaren ondoren, Guadiana haranaren inguruan bere kulturaren gorakada gertatu zen. Bertan, gaur egun tumuluen azpian ezkutatuta dauden adobezko eraikin handiak eraiki ziren, non Cancho Roanoren santutegia nabarmentzen den. Hala ere, azken hamarkadan Casas del Turuñuelo (Guareña, Badajoz) eraikina induskatu ondoren, kultura tartesikoaren orain arteko alderdi ezezagunak ezagutu ahal izan dira, kontserbazio-maila bikainari eta bertan dauden materialen zerrenda ikaragarriari esker.
Sebastian Celestino Historian doktorea da Madrilgo Unibertsitate Autonomoan (UAM), eta Historiaurreko eta Arkeologiako irakaslea Madrilgo Unibertsitate Konplutentsean eta Autonomoan. Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Nagusiko (CSIC) ikertzaile zientifikoa, 2013tik, CSICeko (IAM) Arkeologia Institutuko zuzendaria da. I+G+B Plan Nazionaleko hainbat ikerketa-proiektu zuzendu ditu, eta, gaur egun, Palarq Fundazioaren Arkeologia eta Paleontologia Sari Nazionala jaso duen "Tarteso eraikitzen" proiektuko ikertzaile nagusia da.Cancho Roano santutegiko indusketa arkeologikoak zuzendu ditu (1986-2001) eta gaur egun Casas del Turuñuelo aztarnategiko indusketa arkeologikoak zuzentzen ditu.
Esther Rodríguez FECYT Tarteso en Comunidad proiektuko ikertzaile nagusia da, eta Tarteso 2.0 Eraikitzen Ikerketa Proiektuko kidea da. Proiektu horren esparruan, Casas del Turuñueloko (Guareña, Badajoz) aztarnategiko indusketa arkeologikoak zuzentzen ditu.
