Datorren martxoaren 31n, 88 urte beteko dira Durango suntsitu zuen bonbardaketatik, armada frankistaren eskutik. Egun tragiko hartan, 213 pertsona hil ziren, asko goizeko erlijio-zerbitzuetan zeudela. Urteak igaro arren, herriak oraindik bizirik mantentzen du gertaera honen oroimena, eta urtero omenaldia egiten die biktima guztiei, memoria historikoaren garrantziaz hausnartuz.
Durangoko alkateak, Mireia Elkoroiribek, udalerriak egiarekiko eta iraganaren oroitzapenarekiko duen konpromisoa nabarmendu du: “1937ko martxoaren 31n, Durango armada frankistak modu indiskriminatuan bonbardatu zuen. 213 pertsona hil ziren, eta askok bizitza osorako markatu zituzten. Urte askotan, bonbardaketa hau isilarazia izan zen, beldurragatik eta batzuek egia ezkutatzeko zuten interesagatik. Baina durangarrok ez dugu ahaztu nahi, ezta ahaztuko ere. Lehenik eta behin, biktimentzat, merezi duten aitortza jasotzeko. Eta bigarrenik, belaunaldi berrientzat, gure herriak jasan zuen sufrimendua ezagutu dezaten eta errepikatu behar ez diren akatsak argi izan ditzaten. Zoritxarrez, gizateriak ez du iraganetik ikasi, Gazan edo Ukrainan gertatzen ari diren gatazkek erakusten duten bezala. Programa hau gure ekarpena da bakearen alde”.
Aurten, Durangoko Udalak, bertako hainbat elkarteekin elkarlanean, egitarau berezia antolatu du 1937ko gertakariak gogoratzeko. Ekintzen artean honako hauek nabarmenduko dira: bonbardaketaren toki historikoetan bisita gidatuak, Saibigainen aurkitutako elementuen erakusketak eta memoria historikoari buruzko hitzaldiak, baita gerran emakumeek izan zuten rolari buruzko saioak ere.
Gainera, iaz berreskuratu ondoren, martxoaren 31ko ekitaldi instituzionala mantenduko da memoria eta omenaldi gisa, Durangoko eta Gernikako biktimek parte hartuko dutelarik lore-eskaintza tradizionala eginez.
1937-2025 | Martxoaren 31
Martxoak 14, ostirala
Kurutzesantu Museoa - 19:00
Hitzaldia: "Palestina: artea eta kultura gerraren aurka"
Hizlaria: Iman Hammouri (Ramallahko Arte Herrikoiaren Zentroko zuzendaria eta Palestinian Performing Arts Network sarearen sortzailea)
Hizkuntza: Euskara
Antolatzailea: Suargi Elkartea
Martxoak 21, ostirala
Kurutzesantu Museoa - 19:00
Hitzaldia: "Emakumeak gerran"
"Emakume Abertzale Batza" lanaren aurkezpena, egileek aurkeztua: Gurutze Ezkurdia Arteaga, Karmele Pérez Urraza eta Begoña Bilbao
"La mujer en la guerra y la posguerra" ponentzia
Hizlaria: María Gorosarri González
Hizkuntza: Euskara
Antolatzailea: Astarloa Kultur Taldea
Martxoak 25 - 28
Bisita gidatuak: "Aztarnak" ibilbidea
Lehen Hezkuntzako, DBHko eta Batxilergoko ikasleei zuzendua
Ibilbidea:
Kurutziaga Kalea
Antolatzailea: Gerediaga Elkartea
Martxoak 25 - 30
Erakusketa - Kurutzesantu Museoa
Saibigainen egin diren prospekzio-lanetan aurkitutako elementuen erakusketa
Antolatzailea: Gerediaga Elkartea
Martxoak 26, asteazkena
Kurutzesantu Museoa - 9:30 - 12:30
"Bonbardaketaren aztarnak" bideoaren proiekzioa
Andra Mari arkupea
Bonbardaketaren oroimenezko tailer parte-hartzailea
Parte-hartzaileak: Lehen Hezkuntzako ikasleak
Martxoak 27, osteguna
Zugaza Zinema - 19:00
"Durangoko emakumeen kartzela: Herri baten memoria" dokumentalaren aurkezpena
Egilea: Bideografik Ekoizpena
Martxoak 29, larunbata
Bisita gidatuak: "Aztarnak" ibilbidea
Hasiera: Ezkurdi Plaza
Izen-ematea: gerediaga@gerediaga.eus / 94 681 80 66
Ekintza doakoa
Antolatzailea: Gerediaga Elkartea
Kurutzesantu Museoa - 12:00
Hitzaldia: "Saibiko prospekzio-lanak eta egungo emaitzak"
Hizlariak:
Antolatzailea: Gerediaga Elkartea
Martxoak 30, igandea
Saibira igoera eta prospekzio-lanen azalpena
Topagunea: Bizkarra jatetxeko aparkalekua - 10:30
Gidariak: Euskal Prospekzio Taldea
Hizkuntza: Euskara
Antolatzailea: Gerediaga Elkartea
Martxoak 31, astelehena
Durangoko hilerria - 8:00
Bonbardaketetan hildakoen omenezko lore-eskaintza
Lehen aire-erasoaren alarma-hotsa - 8:30
Andra Mari arkupea - 9:00
Biktimen oroimenezko suontziaren piztea
Ezkurdi Plaza - 12:00
Bonbardaketaren biktimen oroimenezko ekitaldi instituzionala
Bigarren aire-erasoaren alarma-hotsa - 17:45
Andra Mari arkupea - 19:30
Bonbardaketaren biktimen oroimenezko ekitaldia
Antolatzaileak: Gerediaga Elkartea eta Kriskitin Dantza Taldea
Apirilaren 1etik 15era | Erakusketa
San Agustin Kultur Guneko ataria
Erakusketa: "Emakumeak aberria eginez"
Ordutegia:
Apirilaren 2tik 6ra | Erakusketa
Kurutzesantu Museoa
Erakusketa: "Durango, 1937ko martxoaren 31, asteazkena"
Egilea: Romá Arranz
Egitarau osoa kontsultatzeko: www.durango.eus
Durangoko Udalak herritar guztiak gonbidatzen ditu 1937ko bonbardaketaren biktimen oroimenez eta omenez antolatutako ekitaldietan parte hartzera, baita memoria historikoaren garrantziaz hausnartzera ere, justizian eta erreparazioan oinarritutako etorkizuna eraikitzeko.
Durangoko Udalarekin elkarlanean, Durangoko Bonbardaketaren 88. urteurreneko ekitaldien antolaketan parte hartu dute Gerediaga Elkarteak, Kriskitin dantza-taldeak, Astarloa Kultur Elkarteak, Suargi elkarteak, Gogora Institutuak eta Eusko Jaurlaritzak.
