Bilboko Udalak antolatutako BILBAOPOESÍA Literatur Jaialdiak 26. edizioa ospatuko du martxoaren 14tik 22ra Bidebarrietako Liburutegian, ibilbide ezaguna duten poeta eta artisten ordezkaritza zabala biltzen duen programa berri batekin.
Poesia ardatz nagusitzat hartuta, Jaialdiak literatura eta musika-programazio zabala eskainiko du eta Euskadiko, Estatuko eta nazioarteko literatura-munduko pertsona ezagunak bilduko ditu udaleko kultura-espazioaren agertoki gainean.
Jaialdiak Blas de Otero Eguna ospatuko du, martxoaren 15ean, Gontzal Mendibil euskal kantariaren kontzertu batekin. Halaber, Poesiaren Munduko Egunean, martxoaren 21ean, Bidebarrietako Liburutegian Lauren Mendinueta kolonbiarraren, Jessica Zuan suitzarraren eta Miren Agur Meabe euskaldunaren poesia errezitaldia izango da.
Literatur topaketan Harkaitz Cano, Fernando Chivite, Laura Sam, Tere Irastortza eta Manuel Gerena artistak ere izango dira, besteak beste.
Ekitaldi guztiak Bidebarrietako Liburutegian izango dira 19:00etan. Martxoaren 15, 16 eta 22ko ekitaldiek 5 euroko kostua izango dute. Programatutako gainerako ekitaldiak doakoak izango dira, baina aldez aurretik gonbidapenak erreserbatu beharko dira. Sarrerak eta gonbidapenak Bilbao Kulturaren webgunean eskuratu ahal izango dira.
Ordubete inguruko doako ikuskizun hau Loraldiaren XI. edizioaren barruan kokatzen da, euskaraz sortutako kultur adierazpenak biltzen dituen jaialdiaren barruan. Mursegok, Maite Arroitajauregi konpositore, abeslari eta zelaigilearen ezizen artistikoak, Markos Gimeno artistak sortutako palindromoen berrirakurketa askea aurkezten du. Performance-ak berrinterpretatu eta elkarrizketa sortzailea ezartzen du artistak musikaren, umorearen eta arte eszenikoen bidez egindako hizkuntzarekin egindako esperimentuekin. Markos Gimeno hainbat diziplinatako sortzailea izan zen pinturan, musikan, antzerkian eta literaturan. Gainera, palindromoetan, ezkerretik eskuinera eta alderantziz berdin irakurtzen diren hitzen edo esaldien formulazioan nabarmendu zen. Mursego izenez ezagutzen den Maite Arroitajauregi esperimentazioan eta sorkuntza artistiko esperimental eta heterodoxoan oinarritutako artista eta musika da.
GONBIDAPENEN ERRESERBA: www.loraldia.eus
Martxoaren 15ean Blas de Oteroren Eguna ospatzen da eta oraingo honetan Gontzal Mendibil kantautoreak, lau musikariz lagunduta, olerkari bilbotarra omentzen du hamahiru poemari musika eta euskarazko itzulpena jarriz. Kontzertu honetan lehen aldiz aurkeztuko da "Hitza geratzen zait" disko-liburua, El Gallo de Oro argitaletxeak eta Blas de Otero Fundazioak argitaratua. Emanaldia Fundazioaren artxiboetako poetaren ahotsarekin grabazio berri bat eskainiz hasiko da.
SARREREN SALMENTA (5 euro): www.bilbaokultura.eus
Spoken word erakusketa, Laura Sam artistaren testu berrienekin, non kritika soziala, amatasun disidenteak, belaunaldien krisiak edo betiko urduritasun politikoa ez dira faltako. Gainera, errezitatutako poema batzuekin batera grabazioak, abestiak, soinu-paisaiak edo ahots-pedal bat duten jolasak izango dira.
SARREREN SALMENTA (5 euro): www.bilbaokultura.eus
Topaketa honek azken hamarkadetako hiru ahots nabarmenen hitz, paisaia eta ikuspegietan barrena bidaia proposatzen du: Isabel Bono, Fernando Chivite eta Pablo García Casado.
Isabel Bono ibilbide luzea duen Malagako poeta da. Leon Felipe Poesia Saria jaso zuen "Los días felices" (2003) lanagatik eta Cafe Gijón saria jaso zuen 2016an "Una casa en Bleturge" lehen eleberriagatik.
Fernando Chivitek bost poema liburu eta hiru narrazio lan idatzi ditu eta sari ugari jaso ditu, hala nola Max Aub (1988), Ciudad de Barbastro (1993), Pío Baroja (1995) eta Gerardo Diego (1996).
Pablo García Casadok "Las afueras" bere lehen poema-liburuarekin RNEren kultur programak deitutako Ojo Crítico de Poesía I. Saria lortu zuen, eta Poesiako Sari Nazionaleko finalista izan zen. Bere lana espainierazko poesia-antologia batzuetan jasota agertzen da eta hainbat hizkuntzatara itzulia izan da.
GONBIDAPENEN ERRESERBA: www.bilbaokultura.eus
Hainbat hizkuntza eta jatorriko egileak izango dira taula gainean: Harkaitz Cano donostiarra, Berta Piñan asturiarra, Laia Noguera katalana eta Joxe Rui Teixeira portugaldarra.
Harkaitz Canok hainbat genero landu ditu, poesiatik nobelara, saiakeran eta antzerkian sartu-irtenak eginez. "Ulu egiteko bolondres bila" (2023) poema-liburuak Lauaxeta saria eta Kritikaren Saria jaso zituen. Bere poemak New Yorker edo The Indian Quarterly argitalpenetan agertu dira.
Berta Piñán Asturiasko Llingua Akademiako kide osoa da eta hamar urtez Asturiasko Printzea sariko Letren epaimahaiko kide izan da. Bere obra, jatorriz, asturieraz idatzita dago eta gehiena gaztelaniara itzuli da.
Laia Noguerak katalanez, gaztelaniaz eta ingelesez idazten du, eta ibilbide luzea egin du musikaren munduan. Hamasei poesia eta antzerki liburu argitaratu ditu eta Benet Ribas, Miquel de Palol eta Ausiàs March literatur sariak jaso ditu. Bere poesia hainbat antologiatan sartu da.
José Rui Teixeira hainbat poema-liburu dituen irakasle, saiakeragile, editore eta poeta portugaldarra da.
GONBIDAPENEN ERRESERBA: www.bilbaokultura.eus
Sara Herrera Peralta, Aroa Moreno, Ben Clark eta Tere Irastortzak beren poesiaren ikuspegi eta bertsioak kontatuko dituzte.
Sara Herrera Peraltak hamahiru poema liburu idatzi ditu eta bere poesia lanak Martín García Ramos Nazioarteko Gazte Poesia Saria, Ana de Valle Saria eta Carmen Conde Saria jaso ditu. "Un mapa cómo" poema-liburuak edizio onenaren Subirana saria jaso zuen eta Kritikaren Andaluziako XXIX. Sariaren finalista izan zen.
Aroa Morenok hainbat poesia liburu argitaratu ditu, 2017ko Ojo Crítico de Narrativa saria eskuratu du "La hija del comunista" eleberriagatik eta Prix Grand Continent 2022 saria "La bajamar” lanagatik.
Ben Clark jatorri britainiarreko idazle espainiarrak obra poetiko ugari ditu, eta honako sari hauek jaso ditu: 2017ko Loewe Saria, 2014ko RNE Poesiako Begi Kritiko Saria, RNE Poesia Gaztearen IV. Saria, "Felix Grande" Poesia Gaztearen VII. Sari Nazionala eta 2006ko Hiperion Saria.
Tere Irastortza poeta gipuzkoarra da eta bere poemak italierara, gaztelaniara, frantsesera, ingelesera, katalanera eta galizierara itzuli dira. Euskarazko poesiaren Kritika Saria jaso du.
GONBIDAPENEN ERRESERBA: www.bilbaokultura.eus
Bidebarrieta Liburutegia liluratuko duten hiru egile: Luis Muñoz, Amalia Iglesias eta Maribel Andrés.
Luis Muñozek hainbat poesia lan argitaratu ditu eta Ojo Crítico, Generación del 27, Ciudad de Córdoba y Público sariak jaso ditu.
Amalia Iglesiasek lau hamarkadatik gorako ibilbidea du kultur kazetaritzan eta poesian. 1984an Adonais saria, 1987an Eusko Jaurlaritzaren Alonso de Ercilla saria eta 2006an Francisco de Quevedo Villa de Madrid saria eskuratu zituen. 2004an, Kordobako Poesiako Errege Akademiako Don Luis de Gongora Urrezko Domina eman zioten bere obra osoagatik.
Maribel Andrés literaturako irakasle elkartua da Salamancako Unibertsitateko hizkuntza modernoen sailean eta bere poema-liburuek XXXIV. Hiperión poesia saria bezalako saria irabazi dute.
GONBIDAPENEN ERRESERBA: www.bilbaokultura.eus
Martxoaren 21a Poesiaren Munduko Eguna da eta hori ospatzeko Bidebarrieta Kulturgunean Lauren Mendinueta, Jessica Zuan eta Miren Agur Meabe poeta ezagunak elkartuko dira.
Lauren Mendinueta kolonbiarra gaztelaniazko poesia garaikidearen ahots garrantzitsuenetakotzat jotzen da. Bere obra poetikoa gai unibertsalei buruzkoa da, hala nola heriotza, mina, bakardadea, denbora, maitasuna eta edertasuna, eta hizkuntza zehatz eta argi batez heltzen dio. Sari ugari jaso ditu, hala nola, Martín García Ramos saria ("La vocación suspendida"), César Simon saria ("Del tiempo, un paso") eta Kolonbiako Kultura Ministerioaren Saiakera eta Arte Kritikaren Sari Nazionala.
Jessica Zuan poeta suitzarrak hiru poema liburu argitaratu ditu: "L 'orizi/La tempête", "Stremblidas e s-chima" eta "Launa da pavagls". Bere lanak hainbat hizkuntzatara itzuli dira, eta poema batzuk abesti ere bihurtu dira. Romanche la Littertura aldizkariaren egile, aldizkari eta antologietan ere argitaratzen du. Zuanek Los Grisones Literatura Saria jaso zuen 2024an eta Premi Nollegiu 2024.
Miren Agur Meabe Lekeition jaiotako idazlea da, euskaltzain osoa, helduentzako eta haur eta gazteentzako narratiba idazten du eta 2001 eta 2011n Kritikaren Saria eta 2021ean Poesiaren Sari Nazionala irabazi ditu, jatorriz euskaraz idatzitako poema-liburuengatik.
GONBIDAPENEN ERRESERBA: www.bilbaokultura.eus
Poesia, flamenkoa eta salaketa soziala dira Manuel Gerenaren ezaugarriak. Bere burua plazaz plaza askatasunari abesten jarraitzen duen flamenko kantautore gisa definitzen du. 30 disko baino gehiago grabatuta, amorrutik sortzen den ahotsa izaten jarraitzen du, idorra eta disidentea.
SARREREN SALMENTA (5 euro): www.bilbaokultura.eus
BilbaoPoesiak Bilboko 2023-2033 Kultura Plan Estrategikoaren ildoetako bati erantzuten dio. Plan horren bidez, poesia sustatu eta zabaldu nahi da bilbotarren artean, Euskal Herriko, nazioko eta nazioarteko hainbat egileren lana hurbilduz.
BIDEBARRIETA KULTURGUNEA Bidebarrietako Liburutegiak kultura zabaltzeko duen gunea da. Bere helburuen artean literatura, ezagutza eta dibulgazio zientifikoa sustatzea dago. BILBAOPOESÍAn programatutako errezitaldiak streaming bidez ere jarraitu ahal izango dira Bidebarrieta Kulturguneko YouTube kanalean.
