Ziudadelako Labea. Otsailaren 14tik apirilaren 13ra. Erretan erakusketa. Floren Fernández de Retana Lobo.
Erakusketan metalezko piezak eta berritutako kulunkaulkiak daude ikusgai, berrerabiltzea eta birziklatzea oinarri hartuta. Erretan Floren Fernández de Retana Lobo artistaren alter egoa da; Ziudadelara itzuli da, bere azken erakusketatik bederatzi urte igaro diren honetan. Ziudadelako Labeko Korintoko Brontzea izeneko erakusketan, berritutako kulunkaulkiak, zepoak eta metalezko beste tresna batzuk daude ikusgai; artistak bere hausnarketa sortzaileak eta sinbologia islatzen ditu materialetan, eta garai bateko metal-artisautza ekartzen du gogora.
Kulunkaulkiek kuluxkarako, logurarako eta lo ahulerako joera pizten dute, eta digestioak eragiten dituen amets urgenteetan amesgaiztoak sartu ohi dira. Kulunkaulkiak Ukrainako gerra hasi zenean sortu zituen Erretanek, eta ikusleengan baretasunetik lazgarrikeriara doan hari finari buruzko hausnarketa pizten du: kulunkaulki batean esertzeak sortzen duen atsedena, burdinezko hari baten aurrean, hain zuzen ere ziridun alanbre-hari baten aurrean, metonimia lazgarri batean minez iraulkatzen dena.
Gero zepoak iritsi ziren: lehenbizi tranpak izan ziren; gero, zaharkinak, eta azkenik, amesgaiztoak. Ehiza larriko zepo baten irribarre maltzurra ikusita, zaila da pentsatzea burdineria horiek aurpegi bihur daitezkeenik, baldin eta hori ez bada borreroarena, edo agian biktimarena. Zepoak eta kulunkaulkiak galdatuta daude, eta hozkada bilakatutako irribarre bat islatzen dute galdatu bitartean emandako kolpeen metafora artistiko gisa.
Erretanek beste bi erakusketa egin ditu Ziudadelan: bata 1997an, eta bestea 2016an. Azken erakusketa duela hamar urte jarri zuen ikusgai, Eskulturak. Gudariak. Pinturak izenburupean. 38 artelan jarri zituen ikusgai, eskultura, pintura eta dibond gaineko argazkiak uztartuta.
Lizarrakoa da, eta l´Hospitalet de Llobregaten bizi da
Florentino Fernández de Retana Lobo Erretan artista nafarra Lizarran jaio zen, 1954an, eta Bartzelonako l´Hospitalet de Llobregat hirian bizi da. Florentino Retana margolariaren semea da, eta 40 bat urte daramatza pinturan eta eskulturan. Ziudadelako beste bi erakusketez gain, toki hauetan egin ditu erakusketak, besteak beste: Bartzelonan, l´Hospitalet de Llobregaten, Gasteizen, Lizarrako Gustavo de Maeztu Museoan, Teruelen, Ibizan eta Madrilen.
Honako entitate hauek dituzte bere obrak: Nafarroako Aurrezki Kutxak, Bartzelonako eta l´Hospitalet de Llobregateko Udalek, Noesis Fundazioak, Bassats bildumak, Juan Cabré Museoak, Gasteizko Vital Kutxak, eta Bilboko Sagardi, Sabadelleko Urbasa, Madrilgo Dionis Benassar eta Parisko Clémenti bildumek. Bere artelan entzutetsuenetako bat 100m2-ko mural bat da: 80ko hamarkadan margotu zuen l´Hospitalet de Llobregateko Gernika plazako etxebizitza bateko paretan.
