El grupo McOnak ha cumplido diez años y nos han sorprendido con su último trabajo Bitakora para celebrar tan señalada fecha. Agarramos el cuaderno de bitácora, señalamos el rumbo y tendremos opción de visitar diez distintos puertos. En cada uno de ellos tendremos opción de beber cerveza y cantar hasta destrozarnos la garganta con los más famosos de sus piratas. Partimos desde la vieja tasca del muelle de Lekeitio, pasamos por el bar de contrabandistas de Arrasate, y terminamos con el capitán Kokomero en la posada de los corsarios de Irun.
No podemos negar que los anteriores discos de McOnak hayan sido buenos. Disco a disco han marcado una trayectoria ascendente, y lo siguen haciendo. Letras y música me suelen transportan a una sobremesa cálida de cualquier taberna de Irlanda, Escocia o la costa del Caribe. Ansío mojar mi garganta con un whisky o una cerveza helada, y la voz rota de Joseba me enciende la pasión por navegar por mares perdidos. No lo puedo negar. Y por suerte o por desgracia, me ha pasado lo mismo esta vez.
Diez años. Diez canciones y un sin fin de colaboraciones. Un trabajo redondo este Bitakora (Mauka musikagintza, 2021), aliñado con artistas que han marcado la BSO de la vida de los componentes de McOnak. A pesar de algunos pequeños cambios en la composición de la banda, no han renunciado a su tradición folk, rock, punk y celta. Alegres y pegadizas melodías nos han embaucado nuevamente, mientras nos arrastran como una ola. Hace poco los comparaba con Bizardunak, Deiedra y Fiachra del planeta musical euskaldun. Así como con Dropkick Murphys y The Real Mckenzies. Pero McOnak es eso y más. McOnak es McOnak y punto. No hay por qué compararlos con nadie.
En Bitakora se les han unido artistas tan míticos como Fermin Muguruza (canción "Kontrolatzen"), Gorka Sarriegi de Sorotan Bele (canción "Ez eman hautatzeko") y Hodei de Des-kontrol y Arkada Social (cancion "Politikoki zuzenaren diktadura"). También participan en el disco dos de las voces más poderosas del actual panorama musical de Euskal Herria: Lide Hernando del grupo Liher (canción "Bitakoraren azken orria") y Remen del grupo Kaleko Urdangak (canción "Inplosio kantua"). No puedo dejar de mencionar a Matt Horan del grupo Dead Bronco (canción "Nora ez"), a Martillo del grupo catalán The Capaces (canción "Balearen bertsoak"), a Olga del grupo italiano Svetlanas (canción "Tronutik"), a Dugs del grupo irlandes Blood or Whisky (canción "Balazta gabe") o a Steve del grupo neoyorquino Far From Finished (canción "Politikoki zuzenaren diktadura"). No sé quién ha hecho semejante trabajo de juntar a toda esta gente en el disco, pero felicidades y gracias.
Más allá de la música, los textos de este último trabajo son también excepcionales. Xabat Galletebeitia ha escrito la letra de "Nora ez" por ejemplo, y se han basado en un poema de Kirmen Uribe para escribir la canción "Ez eman hautatzeko". En esta última canción Arkaitz Miner ha incorporado la mandolina. Las ocho canciones restantes las ha escrito el mismo grupo. Increíbles. Hay que escucharlas atentamente. Han engranado historias de la vida y del mar, folklore y reivindicación. Han repartido leña a diestro y siniestro, y no les falta razón: "Plastikozko kontinenteak flotatzen ditut ikusi/ anai-arrebak itotzen eta guri bost axola", "Auzokideak kontrolatzen nau/ noiz esnatuko zara", "Balazta gabe/ bizitza ederragoa da", "Edan daigun bizitza epeldu baino lehen/ eta ez ahaztu nondik gatozen", "Beti ez daukazunaren zain/ daukazunean ez duzu nahi", "Txakurrari bosgarren hanka bilatzeko hau bai dela gogoa/ arerioa etxean topatzeko dena multzokatu beharra", "Mozkortuko naiz beste behin/ bakardadea itotzeko", "Ahotsa emateko/ gure bozgorailuak isildu bitez" edo "Itsasoan galduko nintzateke eta lehorrean ito". MARABILLI.
Puestos a pedir, y aunque sea imposible, me quedo con las ganas de ver a todos los colaboradores juntos en un directo. ¿Esto no se puede solucionar? Acabo de comprarme 3 botellas de whisky. La birra a vuestra cuenta, ¿verdad?
Txomin L. Aramaio
Canciones
1. Balearen bertsoak (03:20)
2. Kontrolatzen (02:24)
3. Inplosio kantua (03:32)
4. Balazta gabe (03:35)
5. Epeldu baino lehen (03:59)
6. Nora ez (02:56)
7. Bitakoraren azken orria (03:22)
8. Tronutik (02:43)
9. Politikoki zuzenaren diktadura (03:26)
10. Ez eman hautatzeko (03:22)
11. Ez dute, ezin dute (02:05)